วัคซีนเสริม จำเป็นแค่ไหน เพื่อให้ลูกรักมีสุขภาพแข็งแรง “วัคซีน” ซึ่งเป็นเสมือนปราการด่านแรกที่จะช่วยปกป้องลูกน้อยจากเชื้อโรคร้ายต่างๆ ที่ปัจจุบันพบว่านอกจากวัคซีนพื้นฐานที่ภาครัฐสนับสนุนแล้ว ยังมี “วัคซีนทางเลือก” หรือ “วัคซีนเสริม” เพิ่มเติมขึ้นมาอีกนับ 10 กว่าชนิด กระทั่งนำมาซึ่งคำถามที่ค้างคาใจคุณแม่หลายท่านเหมือนกันว่า วัคซีนทางเลือกเหล่านี้จำเป็นแค่ไหนอย่างไร
วัคซีนเสริม ฉีดแค่วัคซีนพื้นฐานไม่พอหรือ
รศ.นพ.ชิษณุ พันธุ์เจริญ ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคติดเชื้อ ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ รพ.จุฬาลงกรณ์ ได้ช่วยคลายข้อสงสัยในเรื่องนี้ว่า
วัคซีนพื้นฐานเป็นวัคซีนที่ภาครัฐได้ใช้งบประมาณเพื่อให้บริการประชาชนโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย เนื่องจากโรคต่างๆ ที่ป้องกันได้ด้วยวัคซีนเหล่านี้มีความรุนแรง และ โรคบางโรคพบได้บ่อยจนจัดเป็นปัญหาทางสาธารณสุขของประเทศ รวมทั้งวัคซีนมีราคาในระดับที่ภาครัฐสามารถให้การสนับสนุนได้ วัคซีนพื้นฐาน ได้แก่ วัคซีนบีซีจี (วัณโรค) วัคซีนตับอักเสบบี วัคซีนคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน วัคซีนหัด หัดเยอรมัน และ คางทูม วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี
อย่างไรก็ตาม วัคซีนพื้นฐานที่ภาครัฐส่งเสริมในปัจจุบันสามารถป้องกันโรคที่พบบ่อย และ โรคที่มีความสำคัญได้ในระดับหนึ่ง แต่ก็ไม่สามารถป้องกันโรคอีกหลายโรคที่มีวัคซีนในการป้องกัน
วัคซีนเสริม จำเป็นแค่ไหน
ในขณะที่วัคซีนทางเลือก หมายถึง วัคซีนที่นอกเหนือไปจากวัคซีนพื้นฐานที่สามารถให้เพิ่มเติมได้ แต่ประชาชนต้องเสียค่าใช้จ่ายด้วยตัวเอง ภาครัฐยังไม่พร้อมที่จะใช้งบประมาณในการให้บริการแบบไม่เสียค่าใช้จ่าย ด้วยเหตุผลว่า โรคที่ป้องกันด้วยวัคซีนบางโรคยังไม่จัดเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญของประเทศ (พบไม่บ่อย ไม่รุนแรง) หรือ วัคซีนยังมีราคาแพงเกินกว่าที่จะจัดสรรงบประมาณให้ได้
วัคซีนทางเลือก นี้ ประกอบด้วย 3 กลุ่ม คือ
- วัคซีนที่อยู่นอกเหนือจากกลุ่มวัคซีนพื้นฐาน ได้แก่ วัคซีนไอพีดี วัคซีนโรต้า วัคซีนอีสุกอีใส วัคซีนตับอักเสบเอ วัคซีนเอชพีวี
- วัคซีนที่จัดอยู่ในกลุ่มวัคซีนพื้นฐานอยู่แล้ว แต่มีคุณสมบัติบางอย่างที่แตกต่างไป เช่น ทำให้วัคซีนมีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคเพิ่มขึ้น ปลอดภัยมากขึ้น มีอาการข้างเคียงจากวัคซีนลดลง ใช้สะดวก (ฉีดน้อยเข็มลง) รวมวัคซีนหลายชนิดไว้ในเข็มเดียว หรือ มีวัคซีนบางชนิดเพิ่มเติมเข้าไป วัคซีนในกลุ่มนี้ ได้แก่ วัคซีนไอกรนชนิดไม่มีเซลล์ (แทนวัคซีนชนิดเต็มเซลล์) วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีชนิดเชื้อเป็น (แทนวัคซีนชนิดเชื้อตาย) วัคซีนรวม (แทนวัคซีนบาดทะยัก คอตีบ ไอกรน หรือ ตับอักเสบบี โดยใช้วัคซีนไอกรนชนิดไม่มีเซลล์ และ วัคซีนโปลิโอชนิดฉีดแทนวัคซีนชนิดเต็มเซลล์ และ วัคซีนชนิดหยอดตามลำดับ และ เพิ่มวัคซีนฮิบ) วัคซีนทีแดบ (แทนวัคซีนบาดทะยัก คอตีบโดยเพิ่มวัคซีนไอกรนชนิดไม่มีเซลล์)
- วัคซีนพิเศษ วัคซีนในกลุ่มนี้ ได้แก่ วัคซีนทัยฟอยด์ สำหรับนักท่องเที่ยวที่จะเดินทางไปยังพื้นที่ที่พบโรคทัยฟอยด์ได้บ่อย วัคซีนไข้กาฬหลังแอ่น สำหรับผู้ที่เดินทางไปแสวงบุญในประเทศทางตะวันออกกลาง วัคซีนพิษสุนัขบ้า สำหรับคนที่ถูกสุนัขแมว หรือ สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมบางชนิดกัด และ วัคซีนไข้หวัดใหญ่ สำหรับเด็กอายุ 6-12 เดือน และ เด็กที่มีโรคประจำตัวบางอย่าง
- นอกจากนี้ยังมีวัคซีนที่อยู่ระหว่างการศึกษาวิจัย และ คาดว่าจะนำมาใช้อย่างแพร่หลายในอนาคตอันใกล้ เช่น วัคซีนไข้เลือดออก วัคซีนมาลาเรีย วัคซีนเอดส์
คิดให้ดี ก่อนเลือก เสริม วัคซีนให้ลูก
สำหรับข้อดี และ ข้อควรระวังของวัคซีนทางเลือกนี้ รศ.นพ.ชิษณุ บอกว่า วัคซีนทางเลือกทุกชนิดมีความปลอดภัย และ มีประสิทธิภาพในการป้องกันโรค แต่ควรอยู่ภายใต้การแนะนำของผู้เชี่ยวชาญ
“ข้อดีของวัคซีนทางเลือกคือ ช่วยในการป้องกันโรคบางโรคเพิ่มเติมจากวัคซีนพื้นฐาน ข้อควรระวังของวัคซีนขึ้นกับวัคซีนแต่ละตัวว่ามีอาการข้างเคียงมากน้อยเพียงใด และ เป็นอาการข้างเคียงที่รุนแรง หรือ ไม่ อายุที่เหมาะสมในการรับวัคซีน รวมทั้งราคาของวัคซีนก็อาจเป็นอุปสรรคสำหรับบางครอบครัว”
ทั้งนี้ คุณหมอยังได้ให้หลักคิดในการตัดสินใจเลือกเสริมวัคซีนทางเลือกให้แก่ลูกน้อย ด้วยว่า
- คุณพ่อ คุณแม่ ควรพิจารณาว่า โรคที่ป้องกันได้ด้วยวัคซีนนั้น พบบ่อยมากน้อยเพียงใด และ มีความรุนแรงแค่ไหน
- ประสิทธิภาพในการป้องกันโรค ความปลอดภัย และ อาการข้างเคียง ของวัคซีนชนิดนั้นเป็นอย่างไร และ มีให้เลือกใช้กี่รูปแบบ และ มีความแตกต่างกันอย่างไร รวมถึงราคาของวัคซีนนั้นๆ ของแต่ละโรงพยาบาลด้วยว่า เหมาะสมหรือไม่ และ คุณพ่อคุณแม่รับได้หรือไม่
“คุณพ่อ คุณแม่ จำเป็นต้องศึกษา และ เข้าใจข้อมูลของวัคซีนทางเลือกแต่ละชนิดให้ดีเสียก่อน และควรเป็นผู้ตัดสินใจด้วยตนเองในการเลือกที่จะให้ หรือ ไม่ให้วัคซีนเพิ่มเติมสำหรับลูก” รศ.นพ.ชิษณุกล่าว
บทความสมุดแม่ และ เด็ก หรือ ที่เรียกว่าสมุดสีชมพูก็สำคัญ ที่ใช้บันทึกการฉีดวัคซีนของลูก รายละเอียดสามารถไปอ่านได้ จากบทความ สมุดบันทึกแม่และเด็ก สมุดสีชมพูที่แม่ไม่ค่อยอ่าน
บทสรุป
วัคซีนเสริม หรือ วัคซีนทางเลือก แล้วแต่จะเลือก นั่นก็มีข้อดีอยู่หลายประการ ดังนั้นหากคุณพ่อ และ คุณแม่ ศึกษามาดีแล้ว แล้วไม่ลำบากเรื่องเงิน ก็แนะนำให้ลองฉีดไปเลย เพื่อป้องกันลูกน้อยของเราได้ดีกว่า และ มีภูมิคุ้มกันโรคได้ครบกว่าปกติ ทางอินดี้ก็อยากแนะนำให้ฉีด ยังไงข้อดีก็มีมากกว่าแน่นอน ยกเว้นเรื่องเงิน ที่อาจจะมีไม่เท่ากัน